Złożenie pozwu rozwodowego do sądu nie oznacza jeszcze, że małżonkowie otrzymają rozwód. Aby sąd orzekł rozwód, muszą zostać spełnione pewne warunki. Jeżeli w Twoim małżeństwie już od dawna się nie układają i rozważasz rozstanie, dowiedz się, kiedy sąd nie da rozwodu – poznaj 3 negatywne przesłanki rozwodowe.
Czy sąd może nie dać rozwodu?
Aby małżonkowie otrzymali rozwód, musi między nimi nastąpić trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego – tak wynika z art. 56 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRiO). Na czym polega rozkład pożycia małżeńskiego? O zupełnym rozkładzie pożycia można mówić, gdy między małżonkami ustały łączące ich więzi: uczuciowa, fizyczna i gospodarcza. „Trwałość” z kolei oznacza, że nie ma szansy, aby małżonkowie powrócili do dawnych relacji.
Kiedy sąd może nie dać rozwodu? Gdy między małżonkami jest zachowana co najmniej więź uczuciowa (duchowa) lub fizyczna. Wówczas istnieją perspektywy na przetrwanie małżeństwa – nie jest definitywnie przesądzone, że małżonkowie nie wypracują kompromisu i nie uratują swojego związku. A to oznacza, że postępowanie rozwodowe może zostać zawieszone, a małżonkowie skierowani na mediację.
Rozważasz rozwód w Warszawie? Jeżeli obawiasz się, że postępowanie rozwodowe może nie być formalnością i sąd może nie udzielić rozwodu, to dobrym pomysłem – jeszcze przed złożeniem pozwu rozwodowego – jest skonsultowanie się z prawnikiem. W ten sposób dowiesz się choćby, jak udowodnić rozpad pożycia małżeńskiego przed sądem.
Kiedy sąd nie udzieli rozwodu? Negatywne przesłanki rozwodu
Jeżeli doszło do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia, rozwód może wydawać się formalnością. To jednak błędne założenie. Niekiedy, mimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego, sąd i tak nie orzeknie rozwodu. Jak stanowi art. 56 § 2 i 3 KRiO:
§ 2 Jednakże mimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
§ 3 Rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Kiedy rozwód jest niemożliwy? 3 negatywne przesłanki rozwodowe wynikające z przywołanego artykułu KRiO to:
- Naruszenie dobra wspólnych małoletnich dzieci małżonków;
- Sprzeczność z zasadami współżycia społecznego;
- Żądanie rozwodu przez małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia.
1. Naruszenie dobra wspólnych małoletnich dzieci małżonków
Rozwodzący się małżonkowie mogą być rodzicami. W takiej sytuacji sąd ma obowiązek sprawdzić, czy na skutek orzeczenia rozwodu nie ucierpi dobro małoletnich dzieci (poniżej 18. roku życia). Dobro dzieci jest rozumiane w kontekście emocjonalnym. Oznacza to, że sąd ustala, czy po rozwodzie zostaną zaspokojone potrzeby emocjonalne dzieci i jak orzeczenie rozwodu wpłynie na wzajemne relacje rodziców z dziećmi.
Aby sprawdzić, czy rozwód może naruszyć dobra wspólnych małoletnich dzieci małżonków, sąd korzysta z opinii biegłego psychologa lub Opiniodawczego Zespołu Specjalistów Sądowych (OZSS). W skład OZSS wchodzą specjaliści z różnych dziedzin, w tym choćby z zakresu psychologii i pedagogiki. Najczęściej w badaniu bierze udział psycholog i pedagog lub dwóch psychologów.
Czy sąd może nie dać rozwodu ze względu na dzieci? Sąd musi kierować się dobrem małoletnich dzieci małżonków. Oznacza to, że nie orzeknie rozwodu, gdyby na jego skutek miałoby ucierpieć ich dobro. W praktyce jednak zdarza się to jednak stosunkowo rzadko. Obecnie bowiem orzecznictwo stoi na stanowisku, że wychowywanie dziecka w bardzo skonfliktowanym małżeństwie, wcale nie służy jego dobru.
2. Sprzeczność orzeczenia rozwodu z zasadami współżycia społecznego
Zasady współżycia społecznego mają charakter klauzuli generalnej. Należy je rozumieć jako zbiór norm etycznych i moralnych, które stanowią wskazówki dotyczące właściwego postępowania w relacjach międzyludzkich. Kiedy sąd nie udzieli rozwodu? Rozwód zostanie uznany za sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, gdyby jego skutkiem było doznanie przez jednego z małżonków krzywdy. Dobrze prezentują to poniższe przykłady.
Przykład: Rok po zdiagnozowaniu u Tomasza poważnej choroby, Maria zaczęła się zastanawiać, jak napisać pozew o rozwód. Choroba Tomasza jest jednak negatywną przesłanką rozwodową. Mąż Marii wymaga opieki i wsparcia (emocjonalnego, finansowego), a małżonkowie są zobowiązani do wzajemnej pomocy.
Przykład: Pół roku temu Adam dowiedział się o poważnej chorobie żony i wówczas też złożył pozew rozwodowy. W przeciwieństwie jednak do Marii z poprzedniego przykładu otrzymał on rozwód. Sąd przychylił się do jego argumentacji – Adam wykazał, że choroba jego żony jest wynikiem wieloletniego uzależnienia od alkoholu, a on przez lata próbował jej pomóc.
3. Żądanie rozwodu przez małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia
Sąd nie orzeknie rozwodu, gdy stara się o niego wyłącznie małżonek winny trwałego i zupełnego rozkładu pożycia. Taki zapis w KRiO ma chronić małżonka, który nie odpowiada za rozpad małżeństwa.
Niekiedy jednak małżonek winny trwałego i zupełnego rozkładu pożycia może liczyć, że sąd orzeknie o rozwodzie. Stanie się tak w dwóch sytuacjach:
- Na rozwód zgodzi się małżonek niewinny. Zdarza się, że małżonek nieponoszący winy uważa, że również dla niego lepiej będzie zakończyć małżeństwo.
- Odmowa zgody małżonka niewinnego będzie sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Kiedy sąd orzeka rozwód? Pozytywne przesłanki rozwodu
Podczas sprawy rozwodowej sąd bada, czy występują pozytywne i negatywne przesłanki rozwodu. Przesłanki pozytywne rozwodu to trwały i zupełny rozkład pożycia. Oznacza to, że między małżonkami ustały więzi: uczuciowe, fizyczne i gospodarcze. Co to oznacza w praktyce? Małżonkowie:
- Nie darzą się uczuciem. Nie oznacza to jednak, że relacje między małżonkami nie mogą układać się prawidłowo – mogą oni rozstać się w zgodzie czy nawet przyjaźni.
- Zaprzestali pożycia intymnego. Utrzymywanie kontaktów fizycznych między małżonkami może spowodować zawieszenie postępowania rozwodowego.
- Nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego. Żaden z małżonków nie musi jednak wyprowadzać się ze wspólnego mieszkania – wspólne zamieszkiwanie może być spowodowane względami ekonomicznymi.
Co można zrobić, gdy sąd nie da rozwodu?
Skoro sąd nie zawsze udzieli rozwodu, to pozostaje pytanie, co można zrobić w takiej sytuacji. Pewnym rozwiązaniem może być separacja. Separacja w Warszawie wiąże się m.in. z ustaniem ustawowej wspólności majątkowej, żaden z małżonków nie może jednak zawrzeć nowego małżeństwa. Separacja to także dobre rozwiązanie, gdy małżonkowie – mimo aktualnych trudności – nie przekreślają definitywnie swojego małżeństwa.
