Przekształcenie spółek
Ustawodawca w Kodeksie spółek handlowych przyjął założenie, że dokonany przez przedsiębiorcę wybór, co do formy prawnej prowadzonej przez niego działalności, nie musi go wiązać „raz na zawsze”. Stąd też Kodeks spółek handlowych przewiduje takie procesy transformacyjne, jak: łączenie i podział spółek oraz przekształcenia, które dotyczyć mogą zarówno samych spółek, jak i przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę kapitałową lub spółki cywilnej w jakąkolwiek spółkę prawa handlowego.
Transformacje przewidziane w Kodeksie spółek handlowych mogą okazać się niezbędne dla przedsiębiorcy na różnych etapach prowadzonej przez niego działalności, a czasami sam cel biznesowy będzie determinował daną formę prawną prowadzonej działalności.
W przypadku zmiany formy prawnej spółki, spółce przekształconej będą przysługiwać wszelkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej.
NIP przy przekształceniu spółki w inną spółkę
Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. 2022, poz. 2500 z późn. zm.) NIP nadany podatnikowi nie przechodzi na następcę prawnego, z wyjątkiem przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa lub przedsiębiorstwa komunalnego w jednoosobową spółkę gminy albo przekształcenia spółki cywilnej w spółkę prawa handlowego lub spółki prawa handlowego w inną spółkę prawa handlowego albo przekształcenia stowarzyszenia zwykłego w stowarzyszenie. Powyższe dotyczy także przekształcenia spółki cywilnej w spółkę jawną na podstawie art. 26 § 4 ksh. Z powyższego jasno wynika, że w przypadku każdego przekształcenia spółki prawa handlowego w inną spółkę prawa handlowego, jak również w przypadku przekształcenia spółki cywilnej w spółkę prawa handlowego, zawsze pozostawiany jest numer NIP spółki, która została przekształcona. Powyższe dotyczy także numeru REGON.NIP przy przekształceniu jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę kapitałową
Wskazana powyżej zasada, zgodnie z którą spółka posługuje się numerem NIP spółki przekształconej, nie ma zastosowania w przypadku przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę kapitałową, w tym w szczególności w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. W tym przypadku numer NIP i REGON zostaną nadane automatycznie wraz z zarejestrowaniem spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Poniżej przedstawiamy najczęstsze rodzaje przekształceń spółek.Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną
Zgodnie z ogólną zasadą dotyczącą przekształcania spółek, spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, prosta spółka akcyjna, oraz spółka akcyjna mogą być przekształcone w inną spółkę prawa handlowego. Spółka cywilna natomiast może być przekształcona w spółkę prawa handlowego, inną niż spółka jawna, z zastrzeżeniem brzmienia art. 26 § 4-6 Kodeksu spółek handlowych. W przywołanych przepisach ustawodawca wskazał, że spółka cywilna może być przekształcona w spółkę jawną, przy czym umowa spółki jawnej nie może być zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy. Przekształcenie w takim wypadku wymaga zgłoszenia do sądu rejestrowego przez wszystkich wspólników. Zastrzeżenie to ma na celu przeciwdziałanie sytuacjom konfliktowym w spółce, gdy tylko część wspólników godziłaby się na zmianę formy prawnej prowadzonej działalności i dążyłaby do przekształcenia spółki cywilnej w jawną. Przed zgłoszeniem spółki do rejestru, na wspólnikach ciąży obowiązek dostosowania umowy spółki cywilnej do przepisów o umowie spółki jawnej. Elementem koniecznym procedury przekształcenia jest również podjęcie przez wspólników uchwały o przekształceniu spółki cywilnej w jawną. Z chwilą wpisu do rejestru, spółka cywilna (spółka przekształcana) ulegnie przekształceniu w spółkę jawną (spółka przekształcona). Wpis ten ma charakter konstytutywny. Spółce przekształconej będą przysługiwały wszystkie prawa i obowiązki stanowiące majątek wspólny wspólników. W szczególności należy podkreślić, że spółka przekształcona będzie podmiotem zezwoleń, koncesji i ulg, które zostały przyznane spółce – a konkretnie wspólnikom – przed jej przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o zezwoleniu, koncesji lub ulgi stanowi inaczej. Z dniem przekształcenia wspólnicy spółki przekształcanej z mocy prawa staną się wspólnikami spółki przekształconej. Zgłaszając spółkę jawną do Krajowego Rejestru Sądowego, należy wskazać:- firmę, siedzibę i adres spółki,
- przedmiot działalności spółki,
- imiona i nazwiska albo firmy wspólników wraz z ich adresami albo adresami do doręczeń bądź adresami do doręczeń elektronicznych,
- sposób reprezentacji w spółce wraz z wymienieniem wspólników uprawnionych do reprezentacji.
Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością
Z reguły jednym z głównych powodów, dla których wspólnicy spółki cywilnej decydują się na zmianę formy prawnej prowadzonej przez nich działalności w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością jest chęć ochrony ich majątków osobistych. Wspólnicy spółki cywilnej za zobowiązania wynikające z prowadzonej przez nich działalności ponoszą solidarną odpowiedzialność całym swoim majątkiem osobistym. Oznacza to, że za zobowiązania spółki odpowiadają nie tylko zgromadzonym, wspólnym majątkiem spółki cywilnej, ale także swoimi majątkami prywatnymi. Inaczej natomiast kształtuje się kwestia odpowiedzialności w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Spółka taka posiada osobowość prawną, dzięki czemu jest odrębnym od wspólników, podmiotem praw i obowiązków związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Co do zasady za zobowiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiedzialność ponosi sama spółka, która odpowiada całym swoim majątkiem. Spółka cywilna może zostać przekształcona w spółkę z o.o. w trybie uproszczonym bądź zwykłym (pełnym). Tryb uproszczony jest dopuszczalny wyłącznie w sytuacji, gdy wszyscy wspólnicy spółki cywilnej są uprawnieni do prowadzenia jej spraw. W pierwszej kolejności należy zatem sprawdzić w umowie spółki cywilnej, czy nie zostały zmodyfikowane przewidziane w Kodeksie cywilnym zasady reprezentacji w spółce i czy żaden ze wspólników nie został wyłączony od obowiązku prowadzenia spraw spółki. Następnie należy przygotować sprawozdanie finansowe dla celów przekształcenia. Kolejnym etapem jest przygotowanie projektu uchwały o przekształceniu wraz z projektem umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i przyjęcie przez wspólników uchwały o przekształceniu. Ostatnim etapem tego procesu jest zgłoszenie przekształcenia do Krajowego Rejestru Sądowego. Warto wspomnieć, że od dnia 1 marca 2020 roku ustawodawca znacząco odciążył wspólników przekształcanej spółki cywilnej i obecnie nie spoczywa już na nich obowiązek sporządzania na potrzeby przekształcenia wyceny składników majątku spółki cywilnej, a następnie poddanie takiej wyceny badaniu biegłego rewidenta. Jeżeli wspólnicy spółki przekształcanej prowadzili działalność wyłącznie jako wspólnicy spółki cywilnej, to należy także pamiętać o obowiązku wykreślenia wpisów o prowadzonej działalności gospodarczej w CEIDG.Due diligence
Due diligence to badanie mające na celu analizę i ocenę aktualnej sytuacji danego przedsiębiorstwa oraz określenie ewentualnego ryzyka związanego z planowaną transakcją. Najczęściej due diligence przeprowadzone jest przez inwestora zainteresowanego kupnem firmy. Stosowane jest również w przypadku sprzedaży udziałów lub akcji, połączenia spółek, oddłużania czy wprowadzania firmy do obrotu publicznego. Zakres badania due diligence obejmuje następujące analizy:- analiza prawna,
- analiza finansowa,
- analiza nieruchomości,
- analiza podatkowa,
- analiza techniczna itd.
