Jak przekształcić spółkę komandytową w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością?

Od stycznia 2021 r., w związku z wejściem w życie Polskiego Ładu, spółki komandytowe zostały opodatkowane podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT). Stawka CIT wynosi 19% lub 9% jeżeli spółka jest tzw. małym podatnikiem. Zmiana ta niejako „wymusza” na przedsiębiorcach szukania lepszych form prowadzenia biznesu niż podwójnie opodatkowana spółka komandytowa. W tym kontekście stosunkowo popularnym kierunkiem myślenia przedsiębiorców stały się rozważania dotyczące zmiany formy prawnej prowadzonej działalności, w tym przede wszystkim przekształcenie w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. W niniejszym artykule przedstawię podstawowe różnice pomiędzy spółką komandytową i spółką z ograniczoną odpowiedzialnością oraz omówię krok po kroku, jak przekształcić spółkę komandytową w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

Na początek przedstawię krótką charakterystykę obu typów spółek, tak aby mieć pełną świadomość konsekwencji ewentualnego przekształcenia oraz różnic pomiędzy obiema spółkami.

Czym różni się spółka komandytowa od spółki z ograniczoną odpowiedzialnością?

1. osobowość prawna: spółka komandytowa jest spółką osobową i nie posiada osobowości prawnej, choć ma zdolność prawną, natomiast spółka z ograniczoną odpowiedzialnością posiada osobowość prawną;
2. zarządzanie: w spółce komandytowej wszelkie decyzje co do zasady podejmowane są przez komplementariuszy, w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością organem wykonawczym jest zarząd (w skład zarządu mogą wchodzić zarówno wspólnicy spółki, jaka i osoby spoza tego grona);
3. wspólnicy: w spółce komandytowej zawsze musi być co najmniej dwóch wspólników – komplementariusz i komandytariusz (komplementariusz prowadzi sprawy spółki odpowiada bez ograniczenia całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, a komandytariusz nie prowadzi spraw spółki i ponosi odpowiedzialność za jej zobowiązania do wysokość sumy komandytowej, określonej w umowie spółki), nie może zatem istnieć jednoosobowa spółka komandytowa, natomiast wspólników w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością może być dowolna liczba, istnieje ponadto możliwość prowadzenia jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;
4. odpowiedzialność za zobowiązania spółki: w spółce komandytowej za obowiązania spółki ponoszą odpowiedzialność komplementariusze, a komandytariusze tylko do wysokości sumy komandytowej, w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością za zobowiązania spółki odpowiada sama spółka;
5. wkłady i wysokość kapitału zakładowego: w spółce komandytowej wkładem może być praca własna lub świadczenie usług, pewne wyjątki pojawiają się przy określaniu wkładu komandytariusza, nie ma jednak żadnej minimalnej wysokości kapitału zakładowego, narzuconego „odgórnie” przez ustawodawcę. W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością minimalna – ustawowa wysokość kapitału zakładowego wynosi 5.000 zł, a wkładem do spółki nie może być ani praca własna wspólników ani też świadczenie przez nich usług. Wkładem mogą być pieniądze lub prawa zbywalne.
6. zbycie udziału: ogół praw i obowiązków wspólnika w spółce komandytowej – czyli „udział”- można zbyć, o ile zbycie takie zostało dopuszczone w umowie spółki. W przypadku zbywania udziałów w spółce z organiczną odpowiedzialnością, o ile umowa spółki nie wprowadza żadnych dodatkowych ograniczeń w tym zakresie, wspólnik może swobodnie sprzedawać przysługujące mu udziały. Istotną różnicą pomiędzy obiema spółkami jest to, że w przypadku spółki komandytowej wspólnik może zbyć wyłącznie całość swojego „udziału”, czyli ogół przysługujących mu w spółce praw i obowiązków, natomiast w przypadku obrotu udziałami w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, wspólnik może zbywać jednorazowo zarówno całość posiadanych przez siebie udziałów, jak i tylko ich część. Ta kwestia może się okazać dodatkowo bardzo pomocna, jeżeli rozwijamy swój biznes i chcemy pozyskać inwestora, bo można to zrobić m.in. poprzez zbycie części udziałów w spółce, z jednoczesnym pozostawieniem sobie pakietu kontrolnego, dzięki któremu nie utracimy decydującego głosu w spółce;
7. składki ZUS: wspólnicy spółek osobowych podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu w ZUS i muszą opłacać z tego tytułu składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe. Wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jeżeli liczy ona co najmniej dwóch wspólników, nie podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu w ZUS. Wyjątkiem jest w tym przypadku wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Po przedstawieniu podstawowych różnic pomiędzy obiema spółkami, w dalszej części artykułu odpowiem na pytanie:

Jak przekształcić spółkę komandytową w spółkę z o.o.?

Procedura związana z przekształceniem spółki komandytowej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością jest dość złożona i obejmuje kilka obowiązkowych etapów. Żadnego z nich, jak również żadnej z poszczególnych czynności, do których dokonania zobowiązują spółkę przekształcaną przepisy Kodeksu spółek handlowych, nie można pominąć ani zlekceważyć, bowiem takie działania mogłyby zniweczyć wysiłek włożony w przekształcenie i w konsekwencji doprowadzić do tego, że cały proces przekształcenia nie zostałby zakończony.

Trzy podstawowe fazy przekształcenia wyglądają następująco:

1. etap menadżerski, czyli przygotowawczy polega na przygotowaniu planu przekształcenia wraz z obligatoryjnymi załącznikami, następnie na poddaniu planu badaniu przez wyznaczonego biegłego rewidenta oraz na zawiadomieniu wspólników o zamiarze przekształcenia;
2. etap właścicielski obejmuje podjęcie przez wspólników odpowiednich uchwał o przekształceniu;
3. etap sądowy związany jest z procesem rejestracji spółki przekształconej w Krajowym Rejestrze Sądowym i wykreśleniu z rejestru przedsiębiorców spółki przekształconej.

Jak wygląda plan przekształcenia?

Chociaż formalnie pierwszym dokumentem koniecznym do rozpoczęcia procedury przekształcenia jest sporządzenie planu przekształcenia to faktem jest, że w praktyce przygotowanie tego dokumentu poprzedzone jest szeregiem różnych czynności formalnych. W przygotowaniu planu przekształcenia najdonośniejszą rolę odgrywa aspekt ekonomiczny, który będzie wybrzmiewał w treści uzasadnienia planu przekształcenia. Do przygotowania planu przekształcenia w przypadku spółki komandytowej zobowiązani są co do zasady wszyscy komplementariusze. Na tym etapie warto również sięgnąć do umowy spółki i sprawdzić, czy nie ma w niej postanowień, które w sposób odmienny od kodeksowego, regulowałyby tematykę przekształcenia, a przede wszystkim kwestię poszczególnych czynności związanych z przekształceniem.

Plan przekształcenia musi być sporządzony w formie pisemnej.

Niezbędnym elementem planu przekształcenia jest ustalenie wartości bilansowej majątku spółki przekształcanej na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia. Ponadto, do planu konieczne jest załączenie projektu uchwały w sprawie przekształcenia spółki oraz projektu umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialności, w którą ma zostać przekształcona obecna spółka komandytowa. Ostatnim obligatoryjnym dokumentem, który musi zostać załączony do planu przekształcenia jest sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia przy zastosowaniu takich samych metod jak i w takim samym układzie jak ostatnie roczne sprawozdanie finansowe spółki.

Zawiadomienie wspólników o planowanym przekształceniu

Następnie, komplementariusze mają obowiązek zawiadomić pozostałych wspólników o planowanym przekształceniu spółki wraz z podaniem szczegółów dotyczących tej czynności. W przypadku spółki komandytowej konieczne jest co najmniej dwukrotne powiadomienie wspólników o przekształceniu. Najlepiej aby zawiadomienie przybrało formę pisemną, chociaż ustawa wprost tej formy nie narzuca. Pierwsze zawiadomienie powinno być dokonane nie później niż na miesiąc przed planowanym dniem podjęcia uchwały o przekształceniu, a drugie w odstępie nie krótszym niż dwa tygodnie od daty pierwszego zawiadomienia.

Elementy, które powinny zostać wskazane w zawiadomieniach, to przede wszystkim miejsce i termin, w którym wspólnicy będą mogli zapoznać się z pełną treścią planu przekształcenia wraz z załącznikami. Przyjmuje się, że zwyczajowym miejscem na zapoznanie się z planem przekształcenia jest każdorazowo siedziba spółki. Natomiast termin wskazany w zawiadomieniu nie może być krótszy niż dwa tygodnie przed planowanym dniem podjęcia uchwały o przekształceniu. Do zawiadomienia należy także dołączyć projekt uchwały o przekształceniu oraz projekt umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Uchwała o przekształceniu

Kolejnym bardzo ważnym dokumentem, jakiego wymaga przy tym przekształceniu ustawa jest uchwała o przekształceniu. Przyjęcie uchwały odbywa się na zebraniu wspólników. Co istotne uchwała ta musi zostać zaprotokołowana przez notariusza, co oznacza że musi być sporządzona w formie aktu notarialnego. Uchwała dla swojej ważności wymaga zgody – przyjęcia jej – przez wszystkich komplementariuszy, chyba że z umowy spółki wynikają jeszcze surowsze rygory większościowe w tym zakresie.

Co musi zawierać uchwała o przekształceniu?

Uchwała o przekształceniu powinna zawierać co najmniej:

1. typ spółki, w jaki zostanie przekształcona spółka komandytowa,
2. wysokość kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
3. zakres praw przyznanych osobiście wspólnikom uczestniczącym w spółce przekształconej, jeżeli przyznanie takich praw jest przewidziane,
4. nazwiska i imiona członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w przypadku przekształcenia w spółkę kapitałową;
5. zgodę na brzmienie umowy spółki przekształconej.

Podjęcie uchwały o przekształceniu zastępuje zawarcie umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz powołanie organów spółki przekształconej.

Rejestracja przekształcenia w KRS – kto zgłasza przekształcenie spółki do KRS?

Ostatnim etapem przekształcenia jest zarejestrowanie w Krajowym Rejestrze Sądowym powstałej w wyniku przekształcenia – spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W tym celu konieczne jest złożenie elektronicznego wniosku do KRS. Wniosek taki powinien zostać złożony przez zarząd. Dzień wpisu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, to tak zwany „dzień przekształcenia”. Z tym terminem na spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością przejdą wszelkie prawa i obowiązki dotychczasowej spółki komandytowej.

Ile kosztuje przekształcenie? – koszt przekształcenia spółki komandytowej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością

Kosztami, z którymi na pewno przyjdzie się zmierzyć w razie przeprowadzenia procedury przekształcenia są:

• koszt sporządzenia sprawozdania księgowego niezbędnego do planu przekształcenia,
• opłaty notarialne za sporządzenie przez notariusza uchwały o przekształceniu,
• wniosek o wpis do KRS spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
• wynagrodzenie dla radców prawnych pomagających w przeprowadzeniu procedury przekształcenia krok po kroku.

Jak długo trwa przekształcenie spółki komandytowej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością?

To pytanie bardzo często pada już na pierwszym spotkaniu w sprawie planowanego przekształcenia. Niestety nie da się na nie jednoznacznie odpowiedzieć, bowiem wszystko zależy od tego z jakim stanem faktycznym mamy do czynienia, jak wygląda sytuacja w spółce przekształcanej oraz jak długo spółka będzie oczekiwała na sporządzenie dokumentów finansowych. Nie bez znaczenia pozostaje również kwestia oczekiwania na wpis do KRS, która wiąże się ze stopniem obłożenia pracy w danym wydziale sądu rejestrowego. Planując przekształcenie, należy liczyć się z tym, że cała procedura zajmie raczej kilka miesięcy niż kilka tygodni.