Zachowek to nic innego jak równowartość części udziału spadkowego należnego uprawnionemu do zachowku. Roszczenie o zachowek przybiera więc generalnie zawsze formę roszczenia pieniężnego.
Zachowek – co się do niego nie wlicza?
Przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani takich dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, jak również darowizn na rzecz osób nie będących spadkobiercami bądź uprawnionymi do zachowku.
Jak stanowi art. 994 par. 2 Kodeksu cywilnego przy obliczaniu zachowku należnego zstępnemu nie dolicza się do spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał zstępnych. Sytuacja ta nie dotyczyć będzie wypadku, gdy darowizna miała miejsce na mniej niż trzysta dni przed urodzeniem się dziecka spadkodawcy.
Natomiast przy obliczaniu zachowku, który będzie się należał małżonkowi spadkodawcy nie będą do spadku doliczane darowizny, które spadkodawca poczynił przed zawarciem małżeństwa.
Zachowek – co obejmuje?
Zgodnie z art. 993 Kodeksu cywilnego przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, dolicza się natomiast darowizny i zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę. Przy obliczaniu zachowku dolicza się także do spadku fundusz założycielski fundacji rodzinnej wniesiony przez spadkodawcę, w przypadku gdy fundacja ta nie jest ustanowiona w testamencie. Co więcej przy obliczaniu zachowku dolicza się również do spadku mienie w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej, o wartości nie większej niż wysokość funduszu założycielskiego fundacji rodzinnej wniesionego przez spadkodawcę.