Spółka cywilna, w przeciwieństwie do spółek prawa handlowego, nie jest odrębnym od jej wspólników bytem prawnym, lecz jest umową, która wiąże wszystkich wspólników. W praktyce jest to najbardziej widoczne w kwestiach reprezentacji spółki cywilnej oraz w solidarnej odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki.
Zasady odpowiedzialności w spółce cywilnej
Zgodnie z art. 864 Kodeksu cywilnego wspólnicy spółki cywilnej solidarnie odpowiadają za jej zobowiązania. Oznacza to, że wierzyciel spółki może żądać całości lub części świadczenia od każdego wspólnika z osobna, od kilku z nich bądź od wszystkich wspólników łącznie, a spełnienie świadczenia przez któregokolwiek z nich zwalnia pozostałych. Przy czym, dopóki całe zobowiązanie nie zostanie spełnione, wszyscy wspólnicy nadal pozostają zobowiązani względem wierzyciela.
W spółce cywilnej zasadą jest, że wspólnicy odpowiadają za jej zobowiązania bez ograniczeń całym majątkiem wspólnym. A dodatkowo, każdy z nich odpowiada swoim majątkiem prywatnym, nieobjętym wspólnością. W praktyce oznacza to, że wierzyciel może według swojego uznania wybrać majątek wspólnika lub wspólników, z których będzie żądał zaspokojenia swojego roszczenia. Wierzyciel nie jest w tym przypadku w jakikolwiek sposób zobowiązany do skierowania swojego roszczenia najpierw do majątku wspólnego wspólników, a dopiero następnie do majątków indywidualnych wspólników. Tym samym już od początku może skierować swoje roszczenia równocześnie do majątku wspólnego wspólników, jak i wszystkich lub tylko wybranych przez siebie majątków prywatnych wspólników. Wierzyciel jest zatem zwolniony z obowiązku wykazywania bezskuteczności egzekucji z majątku wspólnego wspólników i niewypłacalności spółki.
Odpowiedzialność wspólników spółki cywilnej jest odpowiedzialnością wyższego ryzyka w stosunku do zasad odpowiedzialności ukształtowanych w Kodeksie spółek handlowych i dotyczących spółek prawa handlowego.
Podsumowanie
W spółce cywilnej odpowiedzialność za zobowiązania ponoszą wspólnicy solidarnie i bez ograniczeń, co oznacza, że każdy wspólnik odpowiada swoim majątkiem, zarówno wspólnym, jak i prywatnym. Wierzyciel może żądać spłaty całości lub części długu od wszystkich wspólników, lub od jednego z nich. Wspólnik, który ureguluje dług, ma prawo do zwrotu części wpłaconej kwoty od pozostałych wspólników. Spółka cywilna nie ma osobowości prawnej, więc nie może występować przed sądem, zaciągać zobowiązań ani posiadać własnego majątku – wszystkie te czynności wykonują wspólnicy. Wierzyciel musi pozwać bezpośrednio wspólników, ponieważ spółka cywilna jest jedynie umową między nimi.
