Bliska Ci osoba zmaga się z poważną chorobą, w związku z czym nie jest w stanie podejmować decyzji dotyczących zdrowia czy finansów? Obawiasz się, że może ona podjąć kroki, które będą miały wiele negatywnych konsekwencji? Dowiedz się, jak ubezwłasnowolnić osobę, która nie jest w stanie samodzielnie zadbać o swoje bezpieczeństwo.
Co to znaczy i na czym polega ubezwłasnowolnienie?
Ubezwłasnowolnienie to pozbawienie lub ograniczenie zdolności do wykonywania czynności prawnych. Efektem ubezwłasnowolnienia jest odebranie osobie fizycznej możliwości decydowania o sobie. Podstawowym celem ubezwłasnowolnienia jest oczywiście zapewnienie bezpieczeństwa osobie, która nie jest w stanie samodzielnie zadbać o siebie, o swoje zdrowie i interesy. W przypadku ubezwłasnowolnienia kluczowe decyzje podejmuje inna osoba – opiekun prawny lub kurator. Ubezwłasnowolnienie co do zasady dotyczy osób pełnoletnich.
Warto wiedzieć, że istnieją dwa rodzaje ubezwłasnowolnienia – całkowite i częściowe. O ubezwłasnowolnieniu całkowitym mówimy w sytuacji, gdy dana osoba traci wszelką zdolność do czynności prawnych. Potrzebuje ona zgody opiekuna prawnego, ponieważ nie może samodzielnie podejmować decyzji, również tych, które dotyczą jej leczenia i zawierania umów. Ubezwłasnowolnienie całkowite to pełne odebranie zdolności do czynności prawnych.
Z kolei ubezwłasnowolnienie częściowe pozwala osobie ubezwłasnowolnionej na podejmowanie niektórych decyzji – przede wszystkim tych, które związane są z życiem codziennym. Nie może ona jednak zawierać dużych transakcji, jak sprzedaż czy kupno nieruchomości. W przypadku osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratora.
Kogo można ubezwłasnowolnić i na jakiej podstawie?
Zastanawiasz się, kogo można ubezwłasnowolnić, ponieważ wśród Twoich bliskich jest osoba, która nie jest w stanie kierować swym postępowaniem i zadbać o własne bezpieczeństwo? Wniosek o ubezwłasnowolnienie może dotyczyć każdej osoby fizycznej, a przyczyny mogą być różne – od uzależnień, poprzez choroby psychiczne, aż po zaawansowany wiek. Jeśli chodzi o nałogi, dotyczy to w szczególności pijaństwa lub narkomanii, ale też hazardu. Na skutek tego nałogu osoba może zaciągnąć zobowiązanie, którego nie będzie w stanie spłacić.
Niestety, osoby cierpiące na poważne zaburzenia psychiczne lub osoby z upośledzeniem umysłowym bardzo często potrzebują wsparcia przy podejmowaniu decyzji – w przeciwnym razie mogą poważnie sobie zaszkodzić. To samo dotyczy osób, które zmagają się z uzależnieniami. Wiele wniosków o ubezwłasnowolnienie składanych jest właśnie z powodu choroby psychicznej, która ogranicza zdolność do czynności prawnych.
W tym miejscu warto wyjaśnić, kto może złożyć wniosek o ubezwłasnowolnienie. Zgodnie z obowiązującymi przepisami wnioskować może:
- małżonek,
- krewni w linii prostej oraz rodzeństwo,
- przedstawiciel ustawowy.
Ubezwłasnowolnienie jest poważną, wiążącą się z wieloma konsekwencjami instytucją. Właśnie z tego powodu tylko sąd może podjąć decyzję o ubezwłasnowolnieniu. Co istotne, osoba składająca wniosek musi uzasadnić go w taki sposób, aby sąd nie miał wątpliwości, że ubezwłasnowolnienie jest zasadne.
Jak ubezwłasnowolnić osobę? Dokumenty i wniosek
Kolejna ważna informacja jest taka, że sprawy o ubezwłasnowolnienie toczą się w trybie nieprocesowym. Oznacza to, że nie musisz składać pozwu – wystarczy odpowiednio przygotowany wniosek, aby sąd jak najszybciej przystąpił do rozpatrywania sprawy.
Aby ubezwłasnowolnić osobę, należy złożyć wniosek we właściwym sądzie okręgowym. Sąd rozpatrzy sprawę, między innymi wysłuchując osoby, której dotyczy wniosek – zawsze przy udziale biegłego psychologa oraz specjalisty neurologa lub psychiatry. Następnie sąd przychyli się do wniosku albo – jeśli nie dostrzeże podstaw do ubezwłasnowolnienia – oddali go.
Co daje ubezwłasnowolnienie? Zalety i wady ubezwłasnowolnienia
Być może zastanawiasz się nad tym, co daje ubezwłasnowolnienie. Tego typu rozważania nie są niczym dziwnym, ponieważ decyzja o ubezwłasnowolnieniu bliskiej osoby zawsze jest niebywale trudna. Należy jednak mieć świadomość, że bardzo często tylko w ten sposób można komuś pomóc, chroniąc go przed negatywnymi konsekwencjami samodzielnie podjętych decyzji.
Wśród zalet ubezwłasnowolnienia wymienić należy przede wszystkim zapewnienie ochrony bliskiej osobie, zadbanie o jej sprawy prawne i finansowe, a także pomoc w codziennych sprawach. Jeśli natomiast chodzi o wady, można wskazać ograniczenie wolności osobistej czy ryzyko nadużyć, w tym rażącego pokrzywdzenia praw osoby ubezwłasnowolnionej. Wszystkie te kwestie uwzględniane są przez sąd – w każdym przypadku bowiem wybierane jest rozwiązanie, które będzie najkorzystniejsze dla danej osoby.
Ile kosztuje i jak przebiega sprawa o ubezwłasnowolnienie?
Po złożeniu wniosku o ubezwłasnowolnienie, sąd przystępuje do badania sprawy – między innymi zapoznając się z materiałami, takimi jak dokumenty medyczne. Następnie przystępuje do wysłuchania osoby, której dotyczy wniosek. Nie ma tutaj miejsca na żadne pochopne decyzje, w związku z czym każda sprawa rozpatrywana jest przez sąd okręgowy.
Jeśli chodzi o to, ile kosztuje sprawa o ubezwłasnowolnienie, jest to koszt stały. Opłata wynosi 100 zł – niezależnie od tego, czy sprawa dotyczy ubezwłasnowolnienia całkowitego, czy częściowego. Jeśli konieczne będzie skorzystanie z pomocy biegłych, na przykład biegłego lekarza psychiatry, trzeba również uwzględnić ten koszt.
Jak długo sąd rozpatruje wniosek o ubezwłasnowolnienie?
Nie ma wątpliwości co do tego, że sprawy o ubezwłasnowolnienie są jednymi z najtrudniejszych spraw, jakie są rozpatrywane w sądach. Z drugiej strony jednak czas ma tutaj bardzo duże znaczenie. Nie bez powodu wiele osób zastanawia się nad tym, jak długo sąd rozpatruje wniosek o ubezwłasnowolnienie.
Z reguły cała sprawa – od momentu złożenia wniosku aż do podjęcia decyzji przez sąd – zajmuje kilka miesięcy. W tym czasie sąd dokładnie bada wszystkie okoliczności sprawy. W postępowaniu o ubezwłasnowolnienie konieczny jest udział biegłych lekarza psychiatry lub neurologa oraz psychologa.
To jeden z powodów, dla których osoby chcące złożyć wniosek o ubezwłasnowolnienie powinny skorzystać z pomocy prawnej. Odpowiednio przygotowane dokumenty i załączniki oraz dopełnienie wymogów formalnych to kwestie, które mogą wpłynąć na przyspieszenie całego postępowania.
Chcesz złożyć wniosek o ubezwłasnowolnienie i zastanawiasz się, jak to zrobić? Skorzystaj z pomocy prawnika specjalizującego się w sprawach o ubezwłasnowolnienie w Warszawie i zyskaj pewność, że już niebawem bliska Ci osoba będzie całkowicie bezpieczna.
