Ustalając kontakty z dzieckiem po rozwodzie, rodzice powinni kierować się przede wszystkim jego dobrem, właściwym rozwojem i potrzebą komunikowania się z matką i ojcem. To właśnie dlatego najlepszym rozwiązaniem jest zawarcie porozumienia pomiędzy rodzicami. Jeśli jednak nie jest ono możliwe, o zasadach kontaktów z dzieckiem rozstrzyga sąd.
Czym są kontakty z dzieckiem?
Kontakty z dzieckiem to jedno z podstawowych praw, a jednocześnie obowiązków rodzica i dziecka. Ich pojęcie i zakres zostały przez ustawodawcę określone w art. 113 § 2 k.r.i.o. Zgodnie z przepisem kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z nim, czyli odwiedziny, spotkania, czy zabieranie go poza miejsce stałego pobytu np. na wycieczki. Przez kontakty z dzieckiem należy rozumieć także bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, a także korzystanie z innych środków komunikowania się na odległość np. smsów, maili, wideorozmów.
Choć sprawy o ustalenie kontaktów z dzieckiem po rozwodzie lub rozstaniu rodziców pozostających w nieformalnych związkach zdarzają się w praktyce najczęściej, to jednak trzeba pamiętać, że o ustalenie kontaktów z dzieckiem mogą wnosić także inne bliskie osoby. Zgodnie z art. 1136 k.r.i.o. chodzi tu o rodzeństwo, dziadków, powinowatych w linii prostej oraz osoby, które sprawowały przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem. Rozwiązanie to podkreśla rolę budowania relacji z bliskimi dziecku osobami i potrzebę ich ochrony, zwłaszcza w przypadku konfliktu z rodzicami.
Jak wygląda ustalenie kontaktów z dzieckiem po rozwodzie?
Jak ustalić kontakty dziecka po rozwodzie? Możliwe jest to w dwojaki sposób:
- w drodze porozumienia rodziców;
- przez postanowienie sądu.
Jeżeli dziecko przebywa stale u jednego z rodziców, sposób utrzymywania kontaktów przez drugiego powinien zostać określony wspólnie przez rodziców. W ten sposób ustawodawca wyraził zasadę konsensusu rodziców względem decyzji dotyczących ich dziecka, która powinna być dla nich priorytetową regułą. Co ważne podkreśla się, że porozumienie pomiędzy byłymi partnerami lub małżonkami powinno uwzględniać zarówno dobro dziecka, jak i wyrażone – w sposób rozsądny – jego życzenia.
Dopiero wtedy, gdy nie jest możliwe wypracowanie wspólnego stanowiska przez rodziców, o sposobie kontaktów z dzieckiem rozstrzyga sąd. Wszczęcie postępowania w przedmiocie ustalenia kontaktów po rozwodzie następuje na wniosek. Składany jest on w sądzie rejonowych właściwym ze względu na miejsce zamieszkania dziecka. Warto podkreślić, że w toku postępowania rodzice nadal mają możliwość zawarcia porozumienia.
Co jeszcze wpływa na ustalenie kontaktów z dzieckiem?
Ustalając kontakty z dzieckiem po rozwodzie, sąd kieruje się przede wszystkim dobrem dziecka. To jego interes, a nie zaspokojenie interesów rodziców lub innych osób jest najważniejszy, co wielokrotnie podkreślały sądy różnych instancji. Konieczne jest także uwzględnienie mieszczących się w granicach rozsądku życzeń dziecka.
Uregulowanie kontaktów z dzieckiem po rozwodzie wymaga ponadto przeanalizowania jego więzi i relacji z każdym z rodziców, uwzględnienia dotychczasowej sytuacji i kontaktów oraz poszanowania zaspokojenia potrzeb niezbędnych dla prawidłowego rozwoju. To dlatego w trakcie postępowania sąd: wysłuchuje dziecko (o ile pozwala na to jego wiek i rozwój), przeprowadza dowód z zeznań świadków, wykorzystuje opinie biegłych, czy zleca przeprowadzenie wywiadu środowiskowego przez kuratora sądowego.
W tym miejscu warto podkreślić, że utrzymywanie kontaktów z dzieckiem jest niezależne od władzy rodzicielskiej przysługującej ojcu lub matce. Sąd może wprawdzie orzec o ograniczeniu utrzymywania kontaktów rodziców z dzieckiem, a nawet zakazać ich utrzymywania, jednak nie jest to tożsame z ograniczeniem lub pozbawieniem praw rodzicielskich. Przesłanki do ograniczenia władzy rodzicielskiej, podobnie jak argumenty do pozbawienia władzy rodzicielskiej zostały przez ustawodawcę szczegółowo określone w odrębnych przepisach.
Jak przygotować się do sprawy o ustalenie kontaktów z dzieckiem?
Aby przygotować się do sprawy o ustalenie kontaktów z dzieckiem, warto przede wszystkim zwrócić się do specjalisty. Prawnik rodzinny w Warszawie, oddzielając emocje od kwestii prawnych, pomoże w negocjowaniu warunków i zasad kontaktów z byłym partnerem lub partnerką, a w razie braku porozumienia, pomoże w przygotowaniu dokumentów i postępowaniu przed sądem.
Przygotowując się do sprawy, warto także zastanowić się nad przykładowym harmonogramem kontaktów z dzieckiem. Powinien on uwzględniać szczegółowo terminy spotkań np. co drugi weekend miesiąca, rozwiązywać kwestię miejsca spędzania świąt, letnich i zimowych wakacji, czy urodzin dziecka.
Dobrze jest również przygotować dowody, które pomogą sądowi w ustaleniu zasad kontaktów z dzieckiem np. dowody wskazujące na więź z dzieckiem czy przebieg dotychczasowych kontaktów.
Najczęstsze pytania o ustalenie kontaktów z dzieckiem po rozwodzie
Sprawy o uregulowanie kontaktów z dzieckiem po rozwodzie to niezwykle delikatne i trudne postępowania. Jakie pytania padają najczęściej?
Jak ustalane są kontakty z dzieckiem po rozwodzie?
Mając na uwadze dobro dziecka, ustalenie kontaktów z nim powinno nastąpić w drodze porozumienia pomiędzy rodzicami. Jeżeli osiągnięcie konsensusu nie jest możliwe, wówczas o sposobie i zasadach kontaktów z dzieckiem rozstrzyga sąd.
Jak mogą wyglądać kontakty z dzieckiem po rozwodzie?
Kontakty z dzieckiem sprowadzają się do osobistych spotkań, bezpośredniego porozumiewania się, wymiany korespondencji, a także komunikowania się na odległość za pomocą innych środków np. smsów, maili, wideorozmów. Utrzymywanie kontaktów z dzieckiem może również zostać przez sąd ograniczone, a gdy zagrażają one dobru dziecka lub je naruszają, można ich zakazać.
Jak sąd ustala kontakty z dzieckiem po rozwodzie?
Sąd ustala kontakty z dzieckiem, przychylając się do ugody zawartej w trakcie postępowania pomiędzy rodzicami lub w razie braku porozumienia, wydając orzeczenie o kontaktach z dzieckiem.
Czy matka może zabronić ojcu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie?
Nie, matka nie może zakazać ojcu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie bez stosownego orzeczenia sądu. Prawo do ich utrzymywania jest bowiem niezależne od relacji panujących pomiędzy rodzicami, a nawet od władzy rodzicielskiej.
