Spółka z o.o. to od wielu lat jedna z najchętniej wybieranych form prowadzenia działalności w Polsce. Ich rejestracja jest bardzo prosta, odpowiedzialność wspólników ograniczona, a dodatkowo pozwalają one na obniżenie kosztów działalności. Zdaniem wielu przyszłych przedsiębiorców to także sposób na uniknięcie opłacania składek ZUS. Czy słusznie?
Kto podlega obowiązkowym składkom na ZUS?
W polskim systemie ubezpieczeń społecznych, który opiera się na zasadzie wzajemności, obowiązują cztery rodzaje ubezpieczeń tj.:
- ubezpieczenie emerytalne;
- ubezpieczenie rentowe;
- ubezpieczenie chorobowe, które może zostać zrealizowane w postaci zasiłku chorobowego, macierzyńskiego lub opiekuńczego;
- ubezpieczenie wypadkowe, czyli ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy.
Zadaniem każdego z nich jest wsparcie finansowe w przypadku zaistnienia określonej przyczyny. Ubezpieczenia społeczne mogą mieć zarówno charakter obowiązkowy, jak i dobrowolny.
Kto podlega obowiązkowym składkom ZUS? Zgodnie z ustawą z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych są to m.in. pracownicy, zleceniobiorcy, osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą. A co ze spółkami i wspólnikami spółek prawa handlowego, w tym spółki z o.o.?
Kogo dotyczą obowiązkowe składki w spółce z o.o.?
Jak wynika wprost z przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, spółka z o.o. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. A co z jej wspólnikami? Tu należy wyraźnie podkreślić, że inaczej wygląda sytuacja w wieloosobowej spółce z o.o., a inaczej w spółce jednoosobowej.
W przypadku, gdy spółka z o.o. ma co najmniej dwóch wspólników, podlegają oni obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, gdy są zatrudnieni na podstawie np. umowy o pracę lub zlecenia. Zakres składek, które muszą być odprowadzane do ZUS, zależy zaś od rodzaju umowy. W przypadku umowy zlecenia ubezpieczenie chorobowe jest bowiem dobrowolne, w razie zawarcia umowy o pracę, obowiązkiem objęte są wszystkie ubezpieczenia społeczne.
Czy jednoosobowa spółka z o.o. musi płacić ZUS?
Wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. w świetle art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych uważany jest za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność. Ta z kolei, w myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu. Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nakłada zaś na niego obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego. Tym samym jedyny wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. zobowiązany jest do opłacania ubezpieczenia społecznego.
Czy wspólnicy w dwuosobowej spółce z o.o. płacą ZUS?
Jak wskazano powyżej, wspólnicy dwuosobowej spółki z o.o. opłacają składki ZUS wtedy, gdy są związani z nią umową o pracę lub zlecenia. W sposób szczególny kształtowała się jednak przez lata sytuacja wspólników, którzy posiadali udziały w spółce w proporcjach 99 proc. do 1 proc. i podobnych.
W takim wypadku ZUS uznawał, że wspólnik, który posiada tak znaczącą większość udziałów, jest w istocie jedynym wspólnikiem spółki z o.o. Powinien on zatem odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne. Kluczowa w tej kwestii okazała się uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2024 r. (sygn. akt III UZP 8/23). Sąd Najwyższy wskazał wprost, że „wspólnik dwuosobowej spółki z o.o. posiadający 99 proc. udziałów nie podlega ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych”.
Jakie mogą być konsekwencje niepłacenia składek ZUS?
Na płatnika składek z tytułu nieterminowego ich opłacania do ZUS lub ich nieopłacania mogą zostać nałożone różnorakie sankcje. Przede wszystkim od składek nieopłaconych w terminie należne są odsetki za zwłokę, których wysokość i zasady obliczania określone są w ordynacji podatkowej. W razie, gdy składki nie są opłacane lub opłacane w zaniżonej wysokości, ZUS może wymierzyć także dodatkową opłatę w wysokości 100 proc. nieopłaconych składek.
Możliwe jest także nałożenie na płatnika kary grzywny, a ZUS może wystąpić do sądu z wnioskiem o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości płatnika, będącego dłużnikiem. Po zabezpieczeniu na nieruchomości może zostać zaś wszczęte postępowanie egzekucyjne.
Najczęściej zadawane pytania o ZUS w spółce z o.o.
Obowiązek opłacania składek z tytułu ubezpieczeń społecznych do ZUS przez spółkę z o.o. budzi wiele wątpliwości. Sprawdź najczęściej zadawane pytania.
Kto musi płacić ZUS w spółce z o.o.?
Przede wszystkim zobowiązanymi do opłacania składek ZUS są wspólnicy jednoosobowych spółek z o.o., a ponadto także wspólnicy wieloosobowych spółek z o.o., którzy zawarli ze spółką np. umowę o pracę lub zlecenia.
Kto nie podlega składkom w spółce z o.o.?
Co do zasady składkom nie podlegają wspólnicy wieloosobowych spółek z o.o., którzy nie są związani ze spółką np. umową o pracę lub zlecenia.
Co grozi za niepłacenie składek ZUS?
Niepłacenie składek ZUS lub ich uiszczanie po terminie pociąga za sobą szereg konsekwencji – od konieczności spłaty odsetek za zwłokę, przez dodatkową opłatę, grzywnę, czy zabezpieczenie nieruchomości płatnika, będącego dłużnikiem.
Polski system ubezpieczeń społecznych nie należy do najłatwiejszych, zwłaszcza dla osób, które dotychczas nie zajmowały się analizą przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych lub o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Aby nie popełnić, pociągających za sobą szereg konsekwencji błędów, m.in. w zakresie obowiązku lub dobrowolności opłacania składek ZUS, warto przekazać obsługę prawną spółek w Warszawie wykwalifikowanym specjalistom.
