Do orzeczenia rozwodu konieczne jest wykazanie istnienia przez sąd tzw. przesłanek pozytywnych i jednocześnie nieistnienia przesłanek negatywnych. Jeżeli więc jedno z małżonków nie ma woli rozwiązania małżeństwa, to w toku procesu musi wykazać, że w stanie rzeczywistym ma miejsce okoliczność, która stoi w kontrze do stanu legitymizującego sąd do rozwiązania małżeństwa.
Inicjatywa dowodowa
Co prawda, w procesie cywilnym ustawodawca dopuszcza przeprowadzenie przez sąd dowodu z urzędu, jednak należy uznać to za sytuację wyjątkową. Generalnie w większości przypadków materiał dowodowy w całości dostarczany jest sądowi przez strony toczącego się postępowania. Ażeby więc uzyskać korzystne dla siebie rozstrzygnięcie, należy wnioskować o przeprowadzenie takich środków dowodowych, dzięki którym sąd będzie mógł orzec zgodnie z naszym żądaniem.
Przesłanki pozytywne
Przesłankami pozytywnymi, czyli tymi których występowanie jest konieczne, by sąd mógł orzec rozwód, są: zupełny rozkład pożycia oraz trwały rozkład pożycia. Skrótowo rzecz ujmując, z zupełnym rozkładem pożycia mamy do czynienia, gdy małżonków nie łączy już więź uczuciowa, fizyczna, ani gospodarcza. Z kolei z trwałością rozkładu pożycia mamy do czynienia wówczas, gdy w świetle zasad doświadczenia życiowego, w danym małżeństwie, możemy stwierdzić, że wygaśnięcie wymienionych wyżej trzech więzi, jest nieodwracalne. Dlatego też sąd oddali powództwo o rozwód jeżeli w toku postępowania dowodowego zostanie wykazane, że nie nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia małżonków. Co więcej, oddalenie powództwa, czyli w rezultacie brak rozwodu nastąpi niezależnie od tego, czy pozwany małżonek ma wolę zakończenia małżeństwa, czy też nie.
Przesłanki negatywne
Przesłanki negatywne to takie, których istnienie należy wykluczyć w toku postępowania sądowego, ażeby orzeczenie rozwodu było możliwe. Nie jest więc wystarczające samo stwierdzenie, że pomiędzy małżonkami nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia. Sąd bowiem nie orzeknie rozwodu, gdy ustali, że pomimo trwałego i zupełnego rozkładu pożycia, w wyniku rozwodu miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków. Kwestia ta – niezależnie od żądań pozwu, czy odpowiedzi na pozew – zawsze jest przedmiotem badania sądu, dlatego małżonek, który wytacza powództwo, powinien mieć na uwadze konieczność wykazania w toku postępowania, że pomimo orzeczenia rozwodu, dobro wspólnych małoletnich dzieci nie ucierpi. Co więcej – z uwagi na złe relacje między małżonkami – nie do rzadkich należą sytuacje, że orzeczenie rozwodu może porządkować sytuację danej rodziny i w efekcie pozytywnie wpłynąć na wszystkich jej członków, w tym małoletnich dzieci.
Kolejną przesłanką negatywną (czyli taką, której istnienie uniemożliwia wydanie wyroku rozwodowego) jest sprzeczność orzeczenia rozwodu z zasadami współżycia społecznego. Zasady te skrótowo opisać można jako reguły właściwego postępowania przyjęte w społeczeństwie z zastosowaniem czynnika obiektywnego. Przykładowo, sąd będzie mógł odwoływać się do wspominanych zasad w razie choroby lub niepełnosprawności małżonka bądź sytuacji związanej z pełnoletnim wspólnym dzieckiem stron.
Jeżeli pomiędzy małżonkami można stwierdzić trwały i zupełny rozkład pożycia, a jednocześnie orzeczenie rozwodu nie stoi w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego i nie jest sprzeczne z dobrem wspólnego małoletniego dziecka stron, małżonek, który nie chce rozwodu ma jeszcze jedną możliwość by powództwo współmałżonka zostało oddalone. Mianowicie musi wykazać przed sądem, że rozkład pożycia nastąpił wyłącznie z winy drugiego małżonka i jednocześnie sprzeciwić się orzeczeniu rozwodu. Wówczas sąd nie orzeknie rozwodu, chyba że całokształt zgromadzonego przez sąd materiału dowodowego wykaże, że brak zgody pozwanego małżonka jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego.
Podsumowanie
Wynik postępowania przed sądem rozwodowym zawsze zależy więc od poczynionych ustaleń, które są odbiciem zebranego w toku postępowania dowodów. Dlatego bardzo ważne jest umiejętne formułowanie tez dowodowych, tak aby sąd miał rzeczywisty obraz stanu faktycznego. Warto więc skorzystać z pomocy radcy prawnego, który w sposób profesjonalny będzie reprezentować stronę przed sądem.
