Majątek wspólny byłych małżonków mogą tworzyć zarówno składniki, których fizyczny podział jest możliwy, jak i rzeczy niepodzielne. Najczęściej jednak w skład majątku wspólnego wchodzą składniki niepodzielne. Mogą one zostać przyznane tylko jednemu małżonkowi z jednoczesnym zobowiązaniem go do spłaty drugiego małżonka. Dowiedz się, na jakich zasadach odbywa się spłata małżonka.
W jaki sposób może zostać podzielony majątek po rozwodzie?
Istnieją 3 sposoby podziału majątku wspólnego byłych małżonków. Wybór jednego z nich zależy zarówno od rodzaju dzielonej rzeczy, jak i woli byłych małżonków. Należą do nich podział fizyczny, podział cywilny oraz podział poszczególnych składników z odpowiednimi spłatami i dopłatami. Każdy sposób podziału został omówiony poniżej.
● podział fizyczny – dotyczy rzeczy podzielnych, które dzieli się – stosownie do przyjętych udziałów – pomiędzy oboje byłych małżonków.
● przyznanie składników majątku byłym małżonkom wraz ze zobowiązaniem ich do wzajemnych dopłat lub spłat – szczególnie często ten sposób podziału ma zastosowanie w przypadku mieszkań, samochodów itp.;
● podział cywilny – sprzedaż rzeczy należącej do byłych małżonków w drodze licytacji i podział uzyskanej sumy.
Preferowany przez doktrynę i sądy, jednak nie zawsze możliwy to podział fizyczny. Sprowadza się on do podziału określonej rzeczy na dwie mniejsze – przykładowo w domu jednorodzinnym wydziela się dwie niezależne części.
Najczęstszą formą podziału majątku wspólnego jest przyznanie byłym małżonkom, albo na mocy umowy, albo orzeczeniem sądu określonych składników majątku i w zależności od ich wartości byli małżonkowie dokonują odpowiednich spłat lub dopłat.
W razie braku porozumienia i jednocześnie możliwości fizycznego podziału rzeczy oraz środków na spłaty lub dopłaty podział majątku wspólnego może nastąpić poprzez sprzedaż rzeczy. Sąd może ją zarządzić, ale nie musi – rozwiedzeni małżonkowie mogą też sprzedać rzecz (np. nieruchomość) we własnym zakresie. Drugie rozwiązanie jest dużo korzystniejsze finansowo.
Na czym polega spłata małżonka przy podziale majątku i kiedy jest konieczna?
Spłata małżonka przy podziale majątku polega na tym, że małżonek, który otrzymał na własność aktywa z majątku wspólnego, wypłaca byłemu współmałżonkowi ustaloną kwotę pieniędzy – stosownie do jego udziału w majątku. To rozwiązanie ma sprawić, że podział majątku po rozwodzie będzie sprawiedliwy – każdy z byłych małżonków otrzyma tyle, ile mu się należy.
Konieczność spłaty małżonka pojawia się często, gdy majątek wspólny byłych małżonków stanowi nieruchomość. Mowa o nieruchomości, której ze względów np. konstrukcyjnych czy prawnych nie można podzielić na dwie niezależne części. Wówczas małżonek, który otrzymał nieruchomość na własność, ma obowiązek spłacić byłego męża lub byłą żonę.
Jak ustalana jest wysokość spłaty małżonka po rozwodzie?
Rozwód w Warszawie to dla małżonków często pierwszy krok w kierunku uporządkowania spraw majątkowych. Zgodnie z art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym – po 50%. Jednakże paragraf drugi wymienionego przepisu ustanawia od tej zasady wyjątek. Mianowicie z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustalenia nierównych udziałów w należącym do nich majątku wspólnym, uwzględniając przy tym stopień, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku.
Proces ustalenia wysokości spłaty małżonka po rozwodzie jest kilkuetapowy – składa się z następujących kroków:
- ustalenie składników, które wchodzą w skład majątku wspólnego;
- ustalenie wartości poszczególnych składników – w przypadku sprawy przed sądem może dokonać tego biegły;
- podział składników majątku pomiędzy małżonkami;
- ustalenie, czy i który małżonek powinien dokonać spłaty lub dopłaty wobec drugiego małżonka do wysokości jego udziałów w majątku.
Czym jest orzeczenie dopłaty przy podziale majątku?
W postępowaniu o podział majątku wspólnego sąd może postanowić o spłacie lub dopłacie. Dopłata ma miejsce wówczas, gdy jeden z byłych małżonków otrzymał bardziej wartościowe aktywa niż drugi małżonek. Różnicę wartości wyrównuje się właśnie poprzez dopłatę. Do dopłaty jest zobowiązany małżonek, który otrzymał składniki o wartości wyższej, niż wynika to z jego udziałów w majątku wspólnym.
Od dopłaty należy odróżnić spłatę. O spłacie mówi się, gdy jeden z małżonków nie otrzymał żadnego składnika majątku wspólnego. Wówczas drugi małżonek ma obowiązek dokonać jego spłaty do wysokości jego udziału w majątku wspólnym.
W jakim terminie trzeba spłacić małżonka po rozwodzie?
Termin dopłaty czy spłaty małżonka po rozwodzie, podobnie jak sposób uiszczenia kwoty oraz wysokość i termin uiszczenia odsetek, wyznacza sąd. Często małżonek zobowiązany do dopłaty czy spłaty musi zgromadzić środki w ciągu kilku miesięcy. Od tej zasady jest też wyjątek – sąd może rozłożyć spłatę czy dopłatę na okres maksymalnie 10 lat. W praktyce jednak rzadko kiedy małżonek może liczyć, że otrzyma tak dużo czasu na spłatę drugiej strony.
Co warto wiedzieć o rozłożeniu na raty spłaty bądź dopłaty wobec małżonka po rozwodzie:
● rozłożenie spłaty bądź dopłaty na raty wiąże się z koniecznością złożenia odpowiedniego wniosku do sądu – w jego przygotowaniu pomóc może prawnik rodzinny w Warszawie;
● istnieje możliwość odroczenia terminu zapłaty rat już wymagalnych – jednak tylko w wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie;
● decydując zarówno o rozłożeniu spłaty bądź dopłaty na raty, jak i odroczeniu terminu zapłaty rat już wymagalnych, sąd uwzględnia interesy obu stron.
Jeżeli rozwiedzeni małżonkowie pozostają w dobrych relacjach, powinni rozważyć umowny podział majątku. Wówczas będą mieć swobodę w ustaleniu terminu spłaty lub dopłaty – będą mogli go dostosować do swoich możliwości i potrzeb.
Najczęstsze pytania o spłatę małżonka przy podziale majątku
Szukasz informacji o podziale majątku po rozwodzie? Zapoznaj się z listą odpowiedzi na często zadawane pytania, które dotyczą rozliczeń majątkowych między byłymi małżonkami.
Czy zawsze trzeba spłacić małżonka przy podziale majątku?
Co do zasady sama istota podziału – w razie gdy nie ma możliwości podziału fizycznego – wymaga spłat bądź dopłat. O ich wysokości decyduje sąd albo sami byli małżonkowie, jeżeli zdecydują się na umowny podział majątku wspólnego. Kwestia podziału majątku w ogóle się nie pojawi, gdy małżonkowie jeszcze przed ślubem podjęli działania, aby wyeliminować powstanie wspólnoty ekonomicznej zawierając odpowiednią umowę majątkową małżeńską, tzw. Intercyzę.
Czy spłatę małżonka można rozłożyć na raty?
Możliwość spłaty byłego małżonka na raty została przewidziana w przepisie art. 212 § 3 Kodeksu cywilnego. Terminy zapłaty rat nie mogą przekraczać 10 lat. W szczególnych sytuacjach sąd może również odroczyć termin zapłaty rat już wymaganych – wiąże się to jednak z koniecznością złożenia odpowiedniego wniosku przez spłacającego byłego małżonka.
Co się dzieje, jeśli nie mam pieniędzy na spłatę małżonka po rozwodzie?
Jeżeli fizyczny podział jest niemożliwy, a żaden z małżonków nie jest zainteresowany przejęciem np. nieruchomości (lub nie ma możliwości finansowych, aby spłacić drugiego małżonka), to sąd zdecyduje o sprzedaży tego składnika majątku. Rozwiedzeni małżonkowie muszą jednak pamiętać, że sprzedaż w drodze licytacji będzie dla nich niekorzystna – będą musieli pokryć szereg kosztów, a uzyskana kwota najprawdopodobniej będzie niższa niż rynkowa.
Od czego zależy wysokość spłaty małżonka po rozwodzie?
Wysokość spłat i dopłat jest uzależniona od wartości składników, które tworzą majątek wspólny byłych małżonków i wysokości ich udziałów w tym majątku. Wartość tych składników małżonkowie mogą ustalić we własnym zakresie, ale mogą też skorzystać z pomocy rzeczoznawcy.
*
Zastanawiasz się, czy podział majątku po rozwodzie w przypadku posiadania dzieci odbywa się na analogicznych zasadach? Chcesz uniknąć zbędnych kosztów i uzyskać sprawiedliwy podział majątku zgromadzonego w trakcie małżeństwa? Jeżeli uważasz, że przyda Ci się pomoc radcy prawnego, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią Prawną Szeffner Wspólnicy.
