Zdarza się, że spadkodawca chce pozostawić swój majątek tylko jednej osobie. Powody mogą być różne – od szczególnych relacji z potencjalnym spadkobiercą, przez niechęć do przeprowadzenia podziału zgromadzonych dóbr aż po rodzinny konflikt. Jak przepisać spadek na jedną osobę? Tego właśnie dowiesz się z poniższego poradnika.
Czy możliwe jest przepisanie spadku na jedną osobę?
Na tak postawione pytanie może odpowiedzieć prawnik od spraw rodzinnych w Warszawie. Jak się okazuje, przepisanie spadku na jedną osobę jest możliwe, ale wcale nie tak proste, jak mogłoby się wydawać. Powodem jest brzmienie przepisów, które zapewniają ochronę przyszłym spadkobiercom – jedną z kluczowych kwestii w tym kontekście jest instytucja zachowku.
Gdy mowa o przekazaniu spadku jednej osobie, pojawić mogą się różne pomysły. Te, które przychodzą na myśl jako pierwsze, czyli spisanie testamentu i wskazanie w nim jednego spadkobiercy czy przekazanie zgromadzonego majątku w ramach darowizny, wcale nie gwarantują, że inne osoby ustawowo powołane do dziedziczenia nie otrzymają części spadku. I właśnie dlatego sprawa wcale nie jest tak oczywista, jak mogłoby się wydawać.
Jak wygląda przepisanie spadku na jednego spadkobiercę?
Przekazanie spadku jednej osobie możliwe jest na kilka sposobów. Po pierwsze, spadkodawca może wskazać osobę, która otrzyma spadek i jednocześnie wydziedziczyć pozostałych spadkobierców. Przy czym niezwykle istotne jest w tym przypadku to, że aby wydziedziczyć jakąkolwiek osobę z kręgu przyszłych spadkobierców, konieczne jest spełnienie ustawowych przesłanek wydziedziczenia. Inny rozwiązaniem jest zawarcie umowy o zrzeczenie się dziedziczenia pomiędzy przyszłym spadkodawcą a spadkobiercą.
Wydziedziczenie spadkobiercy
Przekazanie spadku jednemu ze spadkobierców może odbyć się w drodze wydziedziczenia pozostałych zstępnych (np. dzieci). Jednak w tym przypadku spadkodawca nie ma całkowitej dowolności – w testamencie musi wskazać podstawę wydziedziczenia, a ta z kolei nie może być błaha. Zgodnie z art. 1008 Kodeksu cywilnego wydziedziczenie jest możliwe jedynie w pewnych ściśle określonych sytuacjach – gdy spadkobierca:
- Wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego.
- Dopuścił się względem spadkodawcy (albo jednej z najbliższych mu osób) umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci.
- Uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych, np. nie udziela pomocy w chorobie.
Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia
Nie zawsze spadkodawca pozostaje w sporze z potencjalnymi spadkobiercami. Zdarza się, że podzielają oni pogląd spadkodawcy na kwestię dziedziczenia i uważają, że jego majątek powinien w całości trafić w ręce konkretnej osoby. Wówczas „przepisanie” spadku na jednego spadkobiercę może odbyć się w drodze zawarcia umowy o zrzeczenie się dziedziczenia. Taka umowa, jak wynika z art. 1048 Kodeksu cywilnego, powinna zostać zawarta w formie aktu notarialnego.
W przypadku umowy o zrzeczenie się dziedziczenia istnieje możliwość kształtowania jej treści. Przede wszystkim spadkobierca może zrzec się prawa do zachowku w całości lub w części. Co do zasady, zrzeczenie się dziedziczenia dotyczy nie tylko osoby, która zrzeka się spadku, ale również jej zstępnych, czyli np. wnuków spadkodawcy.
Możliwe jest także zrzeczenie się dziedziczenia na rzecz konkretnej osoby, pod warunkiem, że osoba ta będzie dziedziczyć.
Przekazanie spadku jednej osobie a zachowek – co trzeba wiedzieć?
Jednym z powodów, dla których wskazanie w testamencie jednego spadkobiercy (z pominięciem pozostałych) czy obdarowanie go jeszcze za życia (przekazanie mu majątku w darowiźnie) nie jest najlepszym rozwiązaniem, jest wspomniany już zachowek. To instytucja prawa spadkowego, która ma na celu ochronę osób najbliższych spadkodawcy – zapewnia im ona, że otrzymają pewną część spadku.
Jeżeli spadkodawca zdecyduje się na wskazanie jednego spadkobiercy w testamencie lub przekaże darowiznę na rzecz wybranej osoby, to pominięci spadkobiercy mają prawo do zachowku. Wysokość zachowku wynosi:
- 1/2 wartości udziału spadkowego, na który spadkobierca mógłby liczyć w ramach dziedziczenia ustawowego;
- 2/3 wartości udziału spadkowego, gdy spadkobierca jest np. osobą małoletnią lub niezdolną do pracy.
Jak przepisać spadek na jedną osobę? Chociaż pozornie sprawa wydaje się prosta, to w praktyce jednak jest inaczej. Pomóc może prawnik od spraw spadkowych. Po przeanalizowaniu sprawy wskaże on najlepsze rozwiązanie, które pozwoli przekazać spadek w całości w ręce wybranej osoby.
